Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığının
Adli Ölü Muayenesi, Yerinde Ölü Muayenesi, Defin Ruhsatı/Ölüm Belgesi tanzimi
konularındaki yazıları
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığının
“Bankaların Ölüm Belgesi Talebi” konulu 14/03/2016 tarih ve 622.02/284 sayılı görüş yazısı
Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı’nın 20/09/2016 tarih ve 900 sayılı
Ölüm Belgesi Düzenleme ve Adli Nöbet İşlemleri konulu yazısı
Sorunlar ve çözüm önerileri:
Soru 1 : Aile Hekimlerine Adli Ölü Muayenesi için ücret ödenmekte midir?
Cevap 1: Gerek Sağlık Bakanlığı, gerekse de Adalet Bakanlığı tarafından Aile Hekimlerine Adli Ölü Muayenesi sırasında sarf etmiş olduğu emek ve mesaileri karşılığında hiç bir ödeme yapılmamaktadır. (ayrıntılı bilgi için tıklayınız) Ancak Adli Ölü Muayenesi amacıyla tutulan İcap Nöbeti, Defin Ruhsatı/Ölüm Belgesi için tutulan icap nöbeti ile birleştirildiği için icap ücreti alınabilmektedir.
Soru 2 : Aile Hekimlerine Ölüm Belgesi/Defin Ruhsatı tanzimi için ücret ödenmekte midir?
Cevap 2: Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Toplum Sağlığı Hizmetleri Daire Başkanlığı’nın 20/09/2016 tarih ve 900 sayılı Ölüm Belgesi Düzenleme ve Adli Nöbet İşlemleri konulu yazısı uyarınca Aile Hekimlerine Ölüm Belgesi/Defin Ruhsatı tanzimi için tutulan İcap Nöbeti karşılığında ücret ödenmektedir.
Soru 3: Ölüm Belgesi/Defin Ruhsatı tanzimi için tutulan İcap Nöbeti karşılığında ödenen ücretin hesaplanma yöntemi nedir?
Cevap 3: Söz konusu ücret 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun EK 33üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan;
“Yataklı tedavi kurumları, seyyar hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri, aile sağlığı merkezleri, toplum sağlığı merkezleri ve 112 acil sağlık hizmetlerinde haftalık çalışma süresi dışında normal, acil veya branş nöbeti tutarak, bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir nöbet saati için (nöbet süresi kesintisiz 6 saatten az olmamak üzere), aşağıda gösterilen gösterge rakamlarının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda nöbet ücreti ödenir. Bu ücret yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan söz konusu nöbetler için yüzde elli oranında artırımlı ödenir. Ancak ayda aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerinde 60 saatten, diğer yerlerde ve hiçbir şekilde 130 saatten fazlası için ödeme yapılmaz. Bu ücret damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
a) Eğitim görevlisi, başasistan, uzman tabip 100
b) Tabip, tıpta uzmanlık mevzuatında belirtilen dallarda, bu mevzuat hükümlerine göre uzmanlık belgesi alan tabip dışı personel, aynı dallarda doktora belgesi alanlar 90
c) Diş tabibi ve eczacılar 80
ç) Mesleki yüksek öğrenim görmüş sağlık personeli 60
d) Lise dengi mesleki öğrenim görmüş sağlık personeli 50
e) Diğer personel 35
…
İcap nöbeti tutan ve bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir icap nöbeti saati için, icap nöbeti süresi kesintisiz 12 saatten az olmamak üzere, yukarıda nöbet ücreti için belirlenen ücretin yüzde 40’ı tutarında icap nöbet ücreti ödenir. Bu şekilde ücretlendirilebilecek toplam icap nöbeti süresi aylık 120 saati geçemez.“
göre ödenmektedir.
Söz konusu gösterge rakamları ile Aktif ve İcap Nöbetlerinin 2017 yılı ilk 6 ayı için saatlik ücretleri (net),(Ayrıntılı bilgi için tıklayınız)
Aktif Nöbet için;
Aile Hekimliği Uzmanları: 14,29 TL/saat
Aile Hekimleri : 12,86 TL/saat
İcap Nöbeti için;
Aile Hekimliği Uzmanları: 5,72 TL/saat
Aile Hekimleri : 5,14 TL/saat
5258 sayılı Kanun uyarınca Aile Hekimlerinin haftalık çalışma süresi ve saatleri 40 saat olup söz konusu saatler içerisinde başka bir iş yapmadan Aile Hekimliği Hizmetlerini sunmak zorundadırlar. Bu nedenle Aile Hekimlerine idare tarafından da onaylı haftalık çalışma saatleri içerisinde Adli Ölü Muayenesi ve Defin Ruhsatı/Ölüm Belgesi tanzimi gibi görevler verilmesi Kanun’a göre mümkün değildir. Bu nedenle Aile Hekimlerinin icap nöbeti süreleri şu şekilde hesaplanmalıdır;
Pazartesi- Cuma : 16X5= 80 saat (24 saatlik süreden 8 saatlik Aile Hekimliği Mesaisi düşülerek)
Cumartesi- Pazar: 24X2=48 saat
Toplam : 128 saat
657 sayılı Kanun Ek33. madde 3. fıkrası uyarınca ücretlendirilebilecek toplam icap nöbeti süresi aylık 120 saati geçemeyeceği göz önüne alındığında;
Haftalık icap nöbeti tutan Aile Hekimliği Uzmanlarına 686 TL, Aile Hekimlerine ise 616 TL ücret ödenmek zorundadır.
Söz konusu ücretler aylık olarak ödendiği için haftalık nöbet tarihleri ay sonuna denk gelir ise, ay sonuna denk gelen süreler ayrı, takip eden ay içerisinde tutulan nöbetler için de ayrı ücret ödenecektir. Örnek vermek gerekir ise;
29 Mayıs-4 Haziran tarihleri arasında icap nöbeti tutacak Aile Hekimine;
29-31 Mayıs tarihleri için: 16X3=48 saat karşılığında (48X5,14) 246 TL icap ücreti Haziran ayı içerisinde ödenecektir.
1-2 Haziran tarihleri için : 16X2=32 saat
3-4 Haziran tarihleri için : 24X2=48 saat
Haziran ayı için de toplamda 80 saat karşılığında (80X5,14) 411 TL icap ücreti Temmuz ayı içerisinde ödenecektir.
İcap Ücreti konusunda ilk aylarda bazı illerde hatalı uygulamalar yapılmıştır. Bazı illerde Kanun’un söz konusu maddesinin Aktif Nöbeti işaret eden birinci fıkrasında yer alan “Ancak ayda aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerinde 60 saatten, … fazlası için ödeme yapılmaz.” hükmü göz önüne alınıp haftalık 128 saat icap nöbeti tutan Aile Hekimlerine 60 saat üzerinden hesaplanarak eksik ücret ödemesi yapılmıştır.
Soru 4: Bazı hafta sonları idari izinler, resmi tatiller ve dini bayramlar ile birleşerek o haftaki icap nöbeti 128 saatin üzerine çıkmaktadır. 120 saatten fazla ödeme yapılmaması haksızlık ve mağduriyete yol açmaktadır. Sorunun çözüm yöntemi nasıl olmalıdır?
Cevap 4: Anayasa Mahkemesinin 05.03.2015 günlü, E:2015/17 K:2015/20 sayılı kararında;
“… Ayrıca söz konusu nöbet ücret karşılığı olarak tutulan nöbet olup tamamen sınırsız değildir. Zira, nöbet görevi sadece 657 sayılı Kanun’un ek 33. maddesinde sayılan yerlerde tutulacak, haftalık çalışma süresi ve mesai saatleri dışında ayda asgari sekiz saat olan nöbet görevi ancak ihtiyaç hâlinde bu sürenin üzerinde verilebilecektir.
Öte yandan 657 sayılı Kanun’un ek 33. maddesi nöbet uygulamasında ödenecek ücreti sınırlayarak dolaylı yoldan nöbet sürelerine ilişkin sınırlama getirmektedir.”
şeklinde yapmış olduğu hüküm ile bir bakıma icap nöbetlerinin de haftalık 120 saatten daha uzun süreleri kapsayamayacağı belirtilmiştir. İdari izinler, resmi tatiller ve dini bayramlar ile birleşmeyen hafta sonlarında 8 saatlik bir fazlalık nöbet listelerinde karışıklığa yol açmaması için Aile Hekimleri tarafından önemsenmemektedir.
Ancak İdari izinler, resmi tatiller ve dini bayramlar ile birleşerek bazı yıllarda 9 günlük tatillerin yaşandığı ülkemizde icap nöbeti süresi 7X24=168 saate ulaşacağı için haksızlık ve mağduriyete yol açacağı gibi hukuka da aykırı olacaktır.
Örneğin 28 Ağustos- 3 Eylül tarihleri arasındaki icap nöbetindeki çalışma planı şu şekilde olacak olup o haftaki nöbet 152 saatlik bir nöbet olacaktır ;
28 Ağustos Pazartesi : Normal Mesai- 16 saat icap nöbeti
29 Ağustos Salı : Normal Mesai- 16 saat icap nöbeti
30 Ağustos Çarşamba : Zafer Bayramı – 24 saat icap nöbeti
31 Ağustos Perşembe : Kurban Bayramı Arefesi – 24 saat icap nöbeti (yarım gün muhtemelen idari izin ilan edilerek Ramazan bayramı tatili Zafer bayramı ile birleştirilecek)
1 Eylül Cuma : Kurban Bayramı 1. gün – 24 saat icap nöbeti
2 Eylül Cumartesi : Kurban Bayramı 2. gün – 24 saat icap nöbeti
3 Eylül Pazar : Kurban Bayramı 3. gün – 24 saat icap nöbeti
Haksızlığın önlenmesi ve hukuka uygun olması açısından 28 – 3 Eylül tarihleri arasındaki icap nöbetinin Pazartesi-Perşembe bir hekim, Cuma-Pazar bir hekim olmak üzere 2 ayrı hekim tarafından tutulmasının daha uygun olacağı aşikardır.